Logo One Planet
Voor 1 avocado is 227 liter water nodig. Foto: jalexartis Photography / CC
Voor 1 avocado is 227 liter water nodig. Foto: jalexartis Photography / CC

Avocado’s (Mexico): Waterslurpers

Lesbrief voor docenten

Avocado's zijn de afgelopen jaren steeds populairder geworden als gezonde voedingsoptie. Avocado's bevatten veel gezonde vetten en zijn rijk aan vitaminen en mineralen. Maar het verbouwen van avocado's heeft ook een impact op het milieu en de lokale gemeenschappen in Mexico, waar veel avocado's worden verbouwd. Avocado's hebben veel water nodig om te groeien - het zijn echte 'waterslurpers' - wat kan leiden tot watertekorten in droge gebieden. Deze lesmodule richt zich op de ecologische impact van de teelt van avocado's en stimuleert leerlingen om na te denken over mogelijke alternatieven.

De opdrachten in het kort

Deze tegel bestaat uit vijf opdrachten. De opdrachten zijn in meer detail te vinden in de leerlingensectie van deze tegel. De leerlingen herkennen de avocado boom, bekijken een video over de groei van de avocado, leren over de ecologische impact van de teelt van avocado's, bekijken een filmpje over watertekort in Chili en bedenken alternatieven voor avocado's.


1. Op welke van deze 3 foto's staan avocadobomen?

Laat de leerlingen de drie foto's van bomen zien en vraag welke van deze bomen de avocado boom is. Bespreek daarna met de leerlingen welke boom volgens hen de avocado boom is en waarom.


Antwoord: De eerste boom is een avocadoboom, deze groeit alleen in een warm klimaat en dus niet in Nederland. De tweede boom is een kersenboom en de derde boom is een appelboom. Kersenbomen en appelbomen groeien wel in Nederland.

1. De 3 foto's.

  • De eerste boom is een avocadoboom, deze groeit alleen in een warm klimaat en dus niet in Nederland.
  • De tweede boom is een kersenboom.
  • De derde boom is een appelboom. Kersenbomen en appelbomen groeien wel in Nederland.
2. Hoe groeit een avocado?

Wist je dat een avocado eigenlijk een bes is, net als een braam of framboos? Maar in plaats van veel kleine zaadjes heeft een avocado één grote zaad in het midden. Het vruchtvlees van de avocado is niet zo zoet als een framboos omdat het meer vet bevat dan suiker. 


Laat de leerlingen een filmpje van Klokhuis bekijken over de groei van avocado's. Bespreek na afloop wat ze gezien hebben en beantwoord eventuele vragen.



3. Tomaten en broccoli

Leg aan de leerlingen uit dat avocado's veel meer water nodig hebben om te groeien dan andere planten. 

Laat hen de volgende informatie over het waterverbruik van avocado's, broccoli's en tomaten zien:

  • 1 avocado = 227 liter water
  • 1 broccoli = 20 liter water
  • 1 tomaat = 12,5 liter water


Geef de leerlingen de opdracht om te berekenen hoeveel tomaten en broccoli's er kunnen groeien met dezelfde hoeveelheid water als voor 1 avocado nodig is. 
Laat de leerlingen hierbij gebruik maken van een rekenmachine als ze dat nodig hebben. Bespreek eventueel de antwoorden en vraag aan de leerlingen om hun berekeningen te delen. 


Antwoord: ongeveer 18 tomaten en 11 broccoli’s.


Bespreek eventueel met de leerlingen de impact van de teelt van avocado's op het milieu. Mogelijke vragen om een gesprek op gang te krijgen zijn:

  • Waarom denken jullie dat het belangrijk is om te weten hoeveel water verschillende planten nodig hebben om te groeien?
  • Hoe denken jullie dat we ervoor kunnen zorgen dat we zuiniger omgaan met water, vooral als we zien dat sommige gewassen, zoals avocado's, meer water nodig hebben dan anderen?
  • Hoe kunnen we als individuen ons steentje bijdragen aan het verminderen van het waterverbruik in ons dagelijks leven?


4. Watertekorten

Leg aan de leerlingen uit dat avocado's veel water nodig hebben om te groeien en dat dit tot problemen kan leiden in gebieden waar water schaars is.

Om een avocado te laten groeien, heeft de avocadoboom dus veel water nodig. Dit water moet ergens vandaan komen. In Nederland hebben we veel water, omdat het hier vaak regent. Maar in andere delen van de wereld, zoals het gebied waar Mexico ligt, regent het veel minder vaak. Mensen hebben ook water nodig, bijvoorbeeld om te drinken en om te douchen. Wat gebeurt er als er niet genoeg water meer is voor mensen?


Laat de leerlingen het volgende filmpje van RTL Nieuws bekijken over watertekort in Chili en hoe ernstig dit kan zijn. 


Geef de leerlingen de opdracht om zich voor te stellen dat er geen schoon drinkwater meer is uit de kraan bij hen thuis.
Laat hen nadenken over welke problemen ze dan zouden ondervinden en waar ze schoon drinkwater zouden kunnen vinden. Laat de leerlingen in groepjes met elkaar praten over mogelijke oplossingen.


Bespreek eventueel na de opdracht hoe de leerlingen zich voelden toen ze nadachten over watertekorten en problemen met schoon drinkwater.
Dit kan een goed startpunt zijn om na te denken over hoe we als individuen ons steentje kunnen bijdragen aan duurzamer waterbeheer.


5. Alternatieven voor avocado's

Leg aan de leerlingen uit dat de teelt van avocado's tot watertekorten kan leiden in sommige delen van de wereld en dat het daarom misschien beter is om minder avocado's te eten.


Geef de leerlingen de opdracht om na te denken over andere soorten voedsel die ze kunnen eten in plaats van avocado's. Bespreek dit samen in de klas of in tweetallen en laat ze met ideeën komen.

Zijn er andere vruchten of planten die dezelfde smaak of structuur hebben als avocado's, maar minder water nodig hebben om te groeien? Laat de leerlingen ook nadenken over gerechten waarin de avocado kan worden vervangen of weggelaten. Wat zou een goed alternatief zijn voor guacamole? Welke andere ingrediënten zouden kunnen worden gebruikt in plaats van avocado in salades of op broodjes? Laat ze hun ideeën delen en bespreek ze met elkaar in de klas.


Tips

  • Maak het wat speelser door er een wedstrijd van te maken. Laat de groepjes bijvoorbeeld een pitch geven voor hun beste alternatief en laat de klas stemmen op het beste idee.
  • Laat de leerlingen hun ideeën opschrijven op een poster of in een mindmap en hang deze op in de klas ter inspiratie.


Bronnen
  • Video Klokhuis - Hoe groeit een avocado?: https://www.youtube.com/watch?v=n49hcAe7K0k
  • Video RTL Nieuws - Avocado's in Chili krijgen meer water dan bevolking: 'Koop ze niet': https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/video/video/5324149/avocados-chili-krijgen-meer-water-dan-bevolking-koop-ze-niet
Kerndoelen

  • 20. De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen 
  • 30. De leerling leert dat mensen, dieren en planten in wisselwerking staan met elkaar en hun omgeving (milieu), en dat technologische en natuurwetenschappelijke toepassingen de duurzame kwaliteit daarvan zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden.
  • 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan.
  • 46. De leerling leert over de verdeling van welvaart en armoede over de wereld, hij leert de betekenis daarvan te zien voor de bevolking en het milieu, en relaties te leggen met het (eigen) leven in Nederland.
  • 47. De leerling leert actuele spanningen en conflicten in de wereld te plaatsen tegen hun achtergrond, en leert daarbij de doorwerking ervan op individuen en samenleving (nationaal, Europees en internationaal), de grote onderlinge afhankelijkheid in de wereld, het belang van mensenrechten en de betekenis van internationale samenwerking te zien